Vanuit de trend globalisering zijn we in ons leerteam gekomen tot de drijvende krachten ‘culturele diversiteit’ en ‘een leven lang leren’. Een flinke en leuke uitdaging om deze kwadranten vorm te geven in het toekomstig basisonderwijs naar vorm en inhoud.
In de beschrijvingen van de scenario’s zijn naast bronvermeldingen ook hyperlinks opgenomen met daarin de gebruikte bronnen voor het backcasten. Ze zijn bedoeld om de leesbaarheid en de toepasbaarheid van het scenariosjabloon te vergroten. Evengoed staat de bronnenlijst onderaan de beschrijving van scenario’s vermeld.
De scenario’s zijn met behulp van backcasting vormgegeven door de beschrijving van rollen van leerlingen met verschillende culturele achtergronden.
Een externe collega uit het onderwijs (docent geschiedenis Voortgezet Onderwijs) heeft feedback gegeven op mijn scenario’s. Deze feedback heb ik gebruikt om de scenario’s verder uit te werken. Zo heb ik getracht nog meer ‘out of the box’ te beschrijven, meer gebruik te maken van technologische ontwikkelingen en is (als voorbeeld) het leerkwartier inhoudelijk duidelijker uitgewerkt. Dat heb ik in scenario 4 daar die uitwerking daar het beste van toepassing is. In algemene zin heb ik de uitwerking van begrippen en concepten in één van de vier scenario’s duidelijker uitgewerkt dan in een ander scenario om zo dubbele teksten te voorkomen. Van de andere kant viel daar niet helemaal aan te ontkomen, daar de kwadranten overeenkomsten vertonen.
Hieronder het scenariosjabloon van the Futuristics, waarmee we gestart zijn:
Scenario 1: pluralisme-formeel leren: ‘Waardenvol Wereldwijd leren’
Om 7u in de ochtend wordt de 12-jarige Yinka door zijn vader naar het leerkwartier aan de rand van de stad gebracht. De leerlingen in het leerkwartier (kinderen tussen 0 en minimaal 16 en maximaal 18 jaar) hebben verschillende sociaal culturele achtergronden. Als gevolg van een afname van het aantal kinderen per gezin in Nederland (OESO, 2008) heeft er een toename van niet-westerse migrerende gezinnen naar Nederland plaatsgevonden, zo is ook Yinka uit het Midden Oosten met zijn gezin door Nederland uitgenodigd. Als gevolg van de alsmaar toenemende multiculturele samenleving (over de gehele wereld) is het een speerpunt in het onderwijs van 2030 om leerlingen te kennis en begrip bij te brengen van de waarden van andere culturen. Het onderwijs is in 2030 waardengedreven, het richt zich niet meer op eindtermen en cijfers maar op ambities van leerlingen gerelateerd aan regionale waarden en universele waarden. De individualistische levensstijl met veel focus op economische winst aan het begin van het nieuwe millennium zorgde voor het waardenprobleem waardoor na 2020 gelijke kansen voor alle lerenden in het onderwijs van belang werd. Het funderend onderwijs heeft ervoor gezorgd dat de scheiding tussen primair- en voortgezet onderwijs verdween alsmede de vroegtijdige selectie waardoor leerlingen van ouders met lagere inkomens op lagere niveaus werden ingedeeld.
De technologische ontwikkelingen van de kenniseconomie maken het voor leerlingen mogelijk om met leerkwartieren over de gehele wereld te communiceren en te leren. Leerlingen dienen internationaal competent het onderwijs te verlaten waardoor leerlingen kansrijker op de arbeidsmarkt worden. Via de smartlet die om zijn pols zit kan Yinka ook tijdens de maandelijkse studiereis of tijdens vakantie in contact komen met zijn developmentteam. Sowieso zijn niet alle leden van het team altijd op dezelfde locatie aanwezig gezien de vakantiespreiding in Nederland waarbij gezinnen hun vakantiedagen bepalen op basis van hun culturele agenda die bijvoorbeeld het begrip kerstvakantie heeft doen opheffen. Yinka is in zijn team bezig met een opdracht die binnen het curriculum valt van ‘Waardenvol wereldwijd leren’. Binnen het deelcurriculum ‘Mens en Culturele tradities’ leren zij over culturele feesten en maken zij een Venn diagram van deze feesten en ontwerpen ze zelf een nieuw feest voor deze verschillende culturen. Middels zijn smartlet kan hij inloggen en zijn data doorsturen naar de teamteachers die hem van ontwikkelingsgerichte feedback voorzien. Yinka zijn portfolio wordt door de verschillende teamteachers gevolgd en beoordeeld op basis van de door het leerkwartier vastgestelde criteria. De teamteachers hebben zelf ook verschillende culturele achtergronden, een must voor elk leeskwartier waar 25% van alle teachers een niet-westerse achtergrond hebben en waar 10% de Chinese taal machtig is. Een belangrijke competentie voor de expert teacher is het aantoonbaar maken van het openstaan voor andere meningen en levenswijzen dan die van zichzelf (SLO, 2010). Elk jaar dienen deze teachers deze competentie te verduidelijken middels een bekwaamheidsproef.
Scenario 2: Cultureel absolutisme - formeel leren: 'Eigenwerelds leren'
De 10-jarige Geertjan gaat, zoals elke dag van de week, naar zijn leerkwartier om verder te werken met zijn ontwikkelteam. Het leerkwartier is een multidisciplinaire ruimte en is 5 dagen per week beschikbaar van 7u tot 21u. Er wordt ook gesport, muziek gemaakt, kunst beoefend en dat alles volgens de richtlijnen van de overheid. Om groepsvorming te bevorderen zijn groepen zoveel als mogelijk (afhankelijk van de regio) gemengd naar sociale herkomst. Op basis van ontstane polarisatie en segregatie tussen verschillende culturen in Nederland zo'n 15 jaar geleden vond het Nederlandse Ministerie van Onderwijs het in 2021 nodig om de morele dimensie van burgerschap meer vorm te geven. In 2030 ligt er een grote nadruk op de normen en waarden volgens de Nederlandse cultuur en alle Nederlandse scholen zijn wettelijk verplicht aan de richtlijnen te voldoen.
Naast een hoge prestatie voor het ontwikkelteam vindt Geertjan het ook belangrijk om een hoog percentage te behalen op persoonlijke vaardigheden, zoals aanvoerderschap en behulpzaamheid. Leerlingen in het basisonderwijs behalen aan het eind van deze schoolperiode de deelvaardigheid basisburgerschap als onderdeel van het einddiploma. Het leerproces is gepersonaliseerd wat voor Geertjan betekent dat hij extra inzet op de persoonlijke vaardigheden aanvoerderschap en behulpzaamheid. De behoefte aan talentontwikkeling en excellentie binnen de maatschappij (OESO, 2016) richt zich bij Geertjan dan ook niet alleen op zijn excellente wiskundige vaardigheden. Deze vorming is niet alleen voorbehouden aan leerlingen maar ook aan leraren. Ook zij leren een leven lang leren en ontwikkelen hun excellente burgerschapsvaardigheden middels de Lerarenagenda.
In het ontwikkelteam van Geertjan zijn leerlingen en leerkrachten bezig met een ontwerpopdracht die door de minister van Cultuur is uitgeschreven in de vorm van een wedstrijd. Het competitieve rendementsdenken van het leerkwartier heeft geleid tot prima resultaten in de laatste jaren: de resultaten van de gestandaardiseerde summatieve opdrachten lopen bovengemiddeld goed in het leerkwartier. Zijn ontwikkelteam ontwerpt nu hollandse spelletjes in een modern jasje, wat betekent dat ze ook virtueel gespeeld kunnen worden. Het doel ervan is dat het de spellen onafhankelijk van tijd en plaats gespeeld kunnen worden. Door samen te werken met teams uit landen met een westerse cultuur kunnen zij middels internationale samenwerking van elkaar leren van elkaars cultuuruitingen.
Scenario 3: pluralisme-informeel leren: 'Werelds leren'
De 11-jarige Ava19 brengt haar dag door in het leerkwartier aan de rand van de stad binnen de stedelijke regio, die zich kenmerkt door een toenemende superdiversiteit. De leerlingen in het leerkwartier (allen tussen kinderen tussen 0 en minimaal 16 en maximaal 18 jaar) hebben verschillende sociaal culturele achtergronden. Het is een vorm van comprehensive education naar Zweeds voorbeeld. Zowel het leerkwartier als het developmentteam van Ava19 kent een grote culturele diversiteit, met kinderen met mondiale culturele achtergronden. De kinderen werken aan opdrachten die zij in samenspraak met hun 8 teamteachers hebben ontworpen.
Op dit moment zijn 2 leden van het developmentteam op andere plekken in de wereld. Samen met haar ouders is de 12-jarige Ivy op reis van 6 maanden en brengt ze tijd door in de regio waar haar grootouders opgroeiden op het Afrikaanse continent. Haar grootouders hadden zich bij de geboorte van hun kinderen niet kunnen voorstellen dat hun kleinkinderen overal ter wereld 'op school' zouden kunnen zitten. Vanmiddag gaat Ivy dan ook naar de internationale school waar zij contact gaat maken met haar developmentteam.
De ouders van Ivy beschrijven dat ze voor haar geboorte wel signalen kregen over een toetsrevolutie waarbij de standaard toetsen die iedereen moest maken wel eens zouden kunnen verdwijnen. Deze vorm van toetsen bestaat niet meer, leerlingen binnen het developmentteam beoordelen elkaars opdrachten nu zelf, op basis van criteria die zij in overleg met elkaar en de teamteachers hebben opgesteld.
Vandaag heeft het developmentteam een digitaal overleg waarin Ivy vertelt over de belevenissen die ze tijdens haar reis heeft opgedaan. Ze vertelt over haar ervaringen op het Afrikaanse continent en over het leven van haar grootouders. In het leerkwartier wordt binnen het curriculum jaarlijks projectmatig aandacht besteed aan superdiversiteit maar de kinderen mogen in overleg de inhoud bepalen en mogen daarbij hun vakantietijd, die voor iedereen verschillend is, ook inzetten. Deze kans was ideaal om meer te leren over de Afrikaanse cultuur en past geheel binnen het project. Op basis van ontstane polarisatie en segregatie tussen verschillende culturen in Nederland in 2016 vonden steeds meer leerkwartieren het belangrijk om aandacht te besteden aan integratie. De in 2021 eerst benoemde minister van Geluk en Tolerantie, een nieuwe ministerpost geïnspireerd door andere landen waar al jaren eerder actief werd ingezet op het welzijn van de mensheid. Integratie zou daar wezenlijk aan bijdragen, de geluksbeleving bij mensen wordt positief beïnvloed door samenwerking en goede verstandhoudingen.
Scenario 4: absolutisme-informeel leren: 'Buiten eigenwerelds leren
De 11-jarige Gertie gaat, zoals elke dag van de week, naar haar leerkwartier om verder te werken met haar ontwikkelteam. Het leerkwartier is 7 dagen per week beschikbaar van 7u tot 21u en het is een multidisciplinaire ruimte waar je jezelf zowel binnen als buiten kunt ontwikkelen. Er wordt ook gesport, muziek gemaakt, kunst beoefend en dat alles volgens de richtlijnen van de overheid. Het buitengebied van het leerkwartier wordt ten volle benut om van te leren. Voorbeelden hiervan zijn sportaccommodaties, de ICT-valley en het aangrenzende bos zijn plaatsen waar leerlingen zich graag begeven. Aangezien de school zelfvoorzienend als het gaat om voeding zijn er ook veeteelt en landbouw boerderijen. Leerlingen de leren er van professionals (zoals sportdocenten, ICT’ers, boswachters, agrariërs) die worden bijgestaan door HBO opgeleide pedagogen die het leerproces begeleiden.
In het nieuwe onderwijssysteem is een verbeterde aansluiting van PO op VO aangebracht (Eerkens, 2016; Korpershoek et al, 2016; SLO, 2010). De te vroege selectie aan het begin van de middelbare school heeft het nieuwe kabinet-Pechtold 1 in 2021 doen besluiten funderend onderwijs te realiseren (OECD, 2016). Als gevolg hiervan is het leerkwartier in het leven geroepen waar voor iedereen van 0 tot 18 jaar plek is om te leren en te ontwikkelen.
Om groepsvorming te bevorderen zijn groepen zoveel als mogelijk (afhankelijk van de regio) gemengd naar sociale herkomst. Op basis van ontstane polarisatie en segregatie tussen verschillende culturen in Nederland zo'n 15 jaar geleden vond het Nederlandse Ministerie van Onderwijs het in 2021 nodig om de morele dimensie van burgerschap meer vorm te geven. In 2030 ligt er een grote nadruk op de normen en waarden volgens de Nederlandse cultuur en alle Nederlandse scholen zijn wettelijk verplicht aan de richtlijnen te voldoen.
Gertie bevindt zich vandaag in de ICT-valley en leert gepersonaliseerd online volgens het NextGenLeren wat gestuurd wordt door de overheid middels Learning Analytics. De overheid voert ook controle uit op het gebruik van de juiste bronnen voor leerlingen, daar zij niet alles mogen gebruiken. Via het sociale netwerk maakt ze contact met leerlingen van diverse andere leerkwartieren in het land en in andere westerse landen. Samen volgen ze een online training over duurzame levensmiddelen van eigen bodem. Gertie leert van andere leerlingen en het programma staat onder leiding van een voedingsdeskundige. Ze zal het geleerde daarna op de landbouwboerderij in praktijk gaan brengen en virtueel verslag uit gaan brengen naar de rest van haar team. Binnen het leerteam zal onder begeleiding van de teambegeleider feedback gegeven worden die zowel summatief als formatief zal worden beoordeeld.
Bronnen:
Bruggen, P. (2015). Learning analytics: hoe gaan scholen om met gepersonaliseerd leren?
Geraadpleegd op 6 maart 2017 via http://www.frankwatching.com/archive/2015/10/16/learning-analytics-hoe-gaan-scholen-om-met-gepersonaliseerd-leren/?utm_source
Devaney, J. (2016). Oxytocin changes everything. Opgehaald op 16 maart 2017 van:
http://upliftconnect.com/oxytocin-changes-everything/
DUO (2017). Rapportage Integratie op school. Meningen, observaties en ideeën vanuit het
onderwijs zelf. Utrecht: DUO Onderwijsonderzoek.
Eerkens, M. (2016). Jason mag niet naar het VWO. Pech voor de maatschappij. Opgehaald
op 6 maart 2017 van: https://decorrespondent.nl/4771/jason-12-mag-niet-naar-het-vwo-pech-voor-de-maatschappij/
Kerpel, A. (2014). Waardengedreven onderwijs. Geraadpleegd op 18-03-2017,van
Korpershoek, H.; Beijer, C.; Spithoff, M.; Naaijer, H.M.; Timmermans, A.C.; Rooijen, M.;
Vugteveen, J.; Opdenakker, M.-C. (2016). Overgangen en aansluitingen in het onderwijs Deelrapportage 1: reviewstudie naar de po-vo en de vmbo-mbo overgang. GION
Microsoft (2015). Microsoft: Productivity Future Vision.
https://www.youtube.com/watch?v=w-tFdreZB94
NCDO (2014). Mondiaal burgerschap. Van draagvlak naar participatie. JSW
OECD. (2008). Vormgevende trends binnen het onderwijs. (‘Trends shaping education’, vertaald door KPC-groep).
OECD (2016). Review of educational policy: the Netherlands.
Onderwijsraad (2016).Internationaliseren met ambitie.Den Haag: Onderwijsraad.
Pronk, P. (2012). Pleidooi voor waardengedreven onderwijs. JSW.
Rubens, W. (2017). De volgende generatie ECO Learningsystems #NextGenLearning.
Opgehaald op 14 maart 2017 van:
Sluijsmans, D. & Kneyber, R. (red.) (2016). Toetsrevolutie. Naar een feedbackcultuur in het
voortgezet onderwijs. Culemborg: Phronese.
Sociaal en Cultureel Planbureau (2016, december). De toekomst tegemoet: Leren, werken,
zorgen, samen leven en consumeren in het Nederland van later. Den Haag, Nederland:
Auteur.
SLO (2008). Omgaan met culturele diversiteit in het onderwijs. Een verkennende
literatuurstudie. Enschede: Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling.
SLO (2010). Langer gemeenschappelijk onderwijs. Een variatie aan modellen. Enschede:
Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling.
Woning, E. (2015). Learning Analytics. Op weg naar meer gedifferentieerd en
gepersonaliseerd onderwijs. Zoetermeer, Nederland: Kennisnet. Opgehaald op 19
maart 2017 van:
Dag René,
BeantwoordenVerwijderenPrima inleiding op je scenario’s, zodat ook duidelijk wordt wat jouw overwegingen en afwegingen zijn geweest in dit leerproces. En fijn dat je feedback van een externe collega hebt kunnen ontvangen en verwerken!
Je beschrijft waarom je gekozen hebt om linkjes te gebruiken, deze lijken me ook prima te werken voor een aantal bestanden, maar er ontbreken nog wel veel apa-verwijzingen gezien je literatuurlijst. Dit is voor het inleveren van het LA nog wel belangrijk om aan te passen bij de beweringen die je doet op grond van literatuur (niet zozeer de woorden die met linkjes werken, dat is prima voor het blog). Daarbij zijn de termen/begrippen die je gebruikt in de linkjes veel omvattend. Het is nu best moeilijk voor de lezer te begrijpen wat jij ermee bedoelt/ onder verstaat, omdat je het zelf niet toelicht en de lezer aan het werk zet dat zelf uit het document te halen. Enerzijds maakt dat het compacter, en geeft jou ruimte voor een creatiever schrijfproces, anderzijds is de onderbouwing daarmee minder sterk en minder navolgbaar.
Door te werken vanuit het perspectief van de leerling heb je vier mogelijke toekomstscenario’s voor de eigen sector beschreven. Je maakt met een aantal voorbeelden inzichtelijk hoe vorm en inhoud van het onderwijs er uit komen te zien en deze speken tot de verbeelding. Ze zijn niet heel extreem maar wel aantrekkelijk beschreven en consistent. Ook laat je zien wat dit voor het leraarschap in de toekomst betekent. De drijvende kracht ‘absolutisme’ had de kwadranten nog extremer mogen maken door bijv. de maatschappelijke opdracht scherper/stelliger weg te zetten. De Hollands spelletjes en het nieuwe ministerie zijn daar al mooie voorbeelden van!
Groet Claske