DANA Quest 2- 4 scenario's individueel opdracht

In de volgende scenario’s worden er beschreven de mogelijke ontwikkelingen in het hoger beroepsonderwijs, gebaseerd op de twee trends:

• globalisering, met drijvende krachten pluralisme en absolutisme en
• leven lang leren, met als drijvende krachten formeel en informeel leren.

De scenario’s worden uitgewerkt op 3 dimensie leeromgeving, rol van de leraar en toetsing (van den Akker, 2003).

Scenario 1  Pluralisme- Formeel leren

Scenario naam: De interculturele professional

Ministerie van Onderwijs heeft besloten in 2017 dat de doorstroming tussen het voortgezet onderwijs, middelbar beroepsonderwijs en hoger beroepsonderwijs  vanaf het 5^e jaar van het vwo of het laatste jaar van het mbo mogelijk is, zonder het behalen van een diploma. Dit omdat er genoeg leerlingen waren die al hun keuze voor een vervolgopleidingstraject al gemaakt hadden en bovendien ze uitstekende resultanten behaalden in het domein dat ze verder wilden studeren in een van de hbo domeinen (economie, zorg, cultuur en  maatschappij). Voor de leerlingen die eind jaar 5 van hun voorgezet onderwijs opleiding een 8 gemiddeld stonden, en voor de leerlingen die al bezig waren met hun laatste jaar mbo bestond dus al de mogelijkheid om door te stromen naar het eerste jaar hbo (propedeuse).

Regio Eindhoven, Brabant heeft zich vanaf 2010 sterk ontwikkeld  op het domein bèta techniek als de kennispoort van Brabant, genoemd Brainport. Volgens dit model, zijn er verder meerdere landelijke kenniscentra ontwikkeld op verschillende domeinen: agro en food, economie, gezondheidszorg, kunst, onderwijs, sociale studies. Brabant excelleert nog steeds in innovatieve technologieën in de technische sector, met de Technische Universiteit in Eindhoven (TU/E) als vooruitloper van innovatie. Per 1 september 2015 is het landelijk opleidingsaanbod in het bèta onderwijs gereduceerd van 65 opleidingen naar 36. Het aanbod werd daarom overzichtelijk en de concurrentie tussen de opleidingen nam toe. Rondom de TU/E is de hbo opleiding bèta techniek sterk ontwikkeld. TU/E heeft zich geprofileerd als de concurrent van technische opleidingen in Delft (TU Delft). Brabant is tussen 2017 en 2030 een regio gebied waarin kennis over innovatie en technologie hand in hand gaan. De hbo opleiding vormt inmiddels de schakel tussen het 5^e jaar vwo en 1^e jaar hbo bèta techniek (engineering, natuurkunde, biologie, chemie). Gebaseerd op de prognose van het CPB in 2012, zijn er rondom de Randstad verdere kennis gebieden ontwikkeld. Hieronder is te zien de voorspelling van de relatieve bevolkingsgroei, gemaakt door de CBS in 2012. Randstand stond al sinds 2012 aangegeven als een regio waar er sprake zou zijn van sterke groei.

Op regionaal gebied  is er dus al sinds 2012 sprake van profilering en differentiatie van de hbo opleidingen zodat er duidelijk wordt op welke sector iedere hogeschool in een regio zich richt. Verder is er vorm gegeven aan de vraag hoe het hbo georganiseerd kan worden zodat het aantrekkelijk is voor een lerende die voltijd of deeltijd studeert, op zo’n manier om een lang leven leren te faciliteren. Om dit te stimuleren is er een voucher system geïntroduceerd, dat op aanvraag van de lerende geactiveerd kan worden (de lerende krijgt financiële steun en flexibele werktijden zodat hij zich verder kan ontwikkelen).

Het model van de  hbo bèta techniek opleidingen in Brainport heeft als voorbeeld gediend voor het hoger economisch onderwijs (heo). Als gevolg, is heo gestart in 2015 met een herordening van de opleidingen op basis van de heo standaard, waarin de 50 bacheloropleidingen werden teruggebracht naar 30.

Hoewel door de politieke ontwikkelingen nog sprake is van polarisatie, de globalisering blijft als trend  en zet voort. Daarom is er nog van belang dat de kennis van interculturele communicatie deel gaat maken van elke opleiding. De polarisatie nam toe niet alleen op het financieel gebied (arm en rijk), maar er is sprake van polarisatie in  gedrag, vaardigheid en opleiding. In deze gepolariseerde maatschappij is de rol van de hbo instellingen om bruggen te creëren door maatschappelijke bewustzijn actief te stimuleren en door integrale en flexibele curricula aan te bieden die gepersonaliseerd zijn niet alleen op de behoefte van de student, maar ook op zijn financiële mogelijkheden. 

Leeromgeving: het her-structuren en herordenen van de hbo opleidingen en de mogelijkheden om naar hbo door te stromen vanuit vwo 5 en mbo zijn zichtbaar in de leeromgeving. Per kennisregio, zijn er open space leeromgevingen, met flexibele werkruimtes. Door middel van smart bracelets wordt er aan het begin van de dag de bioritme van de lerende gemeten. Zo kunnen de taken aangepast worden afhankelijk van de energie niveau van de lerende. De lerende kan zijn/haar dag en leerprogramma samenstellen op basis van zijn bioritme.

De docenten zijn aanwezig om de studenten te beantwoorden als ze vragen hebben. Ze zijn wel vakdocenten, maar treden vaker op in hun rol als coach. Iedere vak docent heeft bovendien een android optie die hij kan inschakelen op de momenten dat hij afwezig/ziek is of als de klas te groot wordt.  De lerende is deel van een team, maar dit team hoeft niet per se op een locatie aanwezig te zijn. Door middel van internet zijn er al communities opgericht waar de lerende deel kan nemen aan nationale en internationale groep werk. De teams zijn nationaal en internationaal opgesteld. De hbo instelling heeft al verbanden gelegd met meerdere open space leercentra in het binnenland en buitenland. De voortgang wordt dagelijks gemeten, op basis real time analytics, door middel van ingeleverde taken/opdrachten per dag. De vaste volgorde waarop kennis wordt opgebouwd is los gelaten (Leren in Eindhoven in 2030). De leeromgeving staat centraal in de maatschappij (ook zichtbaar in locatie en architectuur) en is ingebed in de bedrijvenwereld.

Naast de technologische ontwikkelingen in het onderwijs, komt er een herwaardering van de sociale en fysieke dimensie (Leren in Eindhoven 2030). Er wordt samengewerkt in teams met verschillende cultuur achtergronden, niveaus en talenten.

Toetsing: De formele  vooruitgang van de lerende wordt gemeten op basis van  learning analytics. De lerende wordt beoordeeld op basis van zijn opgestelde digitale portfoliotijdens zijn studie. Er is ook een eindbeoordeling aan het einde van de studie in de vorm van een uitgevoerd praktijkonderzoek of advies naar de bedrijven toe. De advanced skills zijn deel van de formele summatieve beoordeling, gekoppeld aan de eisen van de bedrijven waar de lerende stage heeft gelopen. Met name de afstudeerders met divergente cognitieve vaardigheden zijn diegene die de bedrijven naar opzoek zijn. 

Scenario 2

Formeel leren–absolutisme

Scenario naam: De standaardiseerde professional

Het is januari 2030 en de Nationale Commissie voor Leren en Diploma Waardering heeft het druk met invoeren van nieuwe regels omtrent curricula in het hoger onderwijs. De Commissie is onderdeel van de United Countries for  A Better Future, opgesteld om toezicht te houden op de inhoud van curriculum in hbo instellingen in meerdere landen.

In dit scenario gaat de lerende naar hoger onderwijs pas nadat hij alle andere voorafgaande onderwijsniveaus met een diploma heeft afgerond. Hij volgt een strak onderwijs curriculum vergelijkbaar in alle landen waar de Commissie toezicht houdt. De studievakken in het programma zijn door de lokale overheid bepaald in samenwerking met de Commissie.

De lerende wordt individueel beoordeeld en moet op eigen kracht de opdrachten maken. Concurrentie tussen de leerlingen is hoog. De intervisie met de mede-lerende is bedoeld als manier om de lerende te profileren en zijn unieke kwaliteiten te benadrukken. De lerende werkt in heterogene groepen qua sociale herkomst, maar homogeen wat betreft het leer domein (economie, zorg, social studies).

De rol van de docent is kennis verdragen, de vooruitgang van de lerende te monitoren en kwalificaties te geven. Dit gebeurt aan de hand van learning analytics en big data als basis voor eindbeoordeling. Onder de monitoring van de Nationale Commissie bouwt iedere lerende een online portfolio als kwalificatieprofiel. Dit kwalificatieprofiel is gestandaardiseerd in meerdere landen van de Countries for a Better Future. De resultaten van de lerende worden bijgehouden in het systeem van de Nationale Commissie waar iedere lerende een account heeft en zijn portfolio opbouwt. De rol van de docent is drievoudig: hij heeft als taken monitoren, doceren en diagnoticeren. De  docent monitort de leeractiviteit van de lerende en brengt deze in kaart aan de hand van learning analytics en big data. De docent is hoog opgeleid en hij moet geregistreerd staan in het Nationale Leraren register om les te mogen geven. De docenten hebben daarnaast een diagnosticerende rol: zij moeten kunnen vaststellen wat een lerende weet en kan. De docenten zijn aangesloten aan een netwerk van rolmodellen en ze staan als voordragers van de waardes van het land (country) als deel van het grotere United Countries for a Beter Future.

De leeromgeving wordt gevormd door onderwijsinstellingen per domein waar de lerende werkt aan zijn opdrachten en les volgt. Toegang tot online media wordt door de Overheid beperkt tot het noodzakelijke informatie.

De lerende beschikt straks  van mobiliteit op de internationale arbeidsmarkt waar de Countries zijn aangesloten. De landen erkennen elkaars diploma’s en certificeringen. Er wordt gestreefd naar standaardisering van kennis en vaardigheden. Op deze manier kunnen de hbo instellingen de landen van de Countries for A Better future met elkaar vergeleken worden en een kwaliteitsmonitor opgesteld worden. De Nationale Commissie monitort de kwaliteit van het onderwijs door metingen van resultaten van elke (hbo) onderwijsinstelling. Het lang leren leven krijgt vorm in het volgen van advanced skills trainingen met een minimum aantal uren bepaald door de Nationale Commissie.

Scenario 3

Pluralisme-Informeel leren

Scenario naam: de “Facebook” professional

Voor de doorstroming van voortgezet onderwijs en mbo naar hbo is er geen einddiploma meer nodig sinds 2017. Ministerie van Onderwijs heeft toen besloten dat een diploma niet meer noodzakelijk is om de lerende toegang te krijgen voor het 1^e jaar hbo propedeuse. De regio Brainpoort heeft zich vanaf 2012 strek ontwikkeld als de kennispoort van Brabant. Dit model werd gevolgd in het hele land en er zijn inmiddels landelijke hbo kenniscentra ontwikkeld op verschillende domeinen: agro en food, bètatechniek, economie, gezondheidszorg, kunst, onderwijs, sociale studies. Per 1 september 2015 is het landelijk hbo bèta opleidingsaanbod gereduceerd van 65 opleidingen naar 36. Het aanbod werd daarom overzichtelijk en de concurrentie tussen de opleidingen nam toe. Bovendien worden er connecties aangelegd met soortgelijke kenniscentra in de omringende landen en in de wereld. Leren gebeurt in een open space omgeving, in virtuele en fysieke ontmoetingsplekken voor community learning (Leren in Eindhoven in 2030). De lerende leert volgens een dynamische en flexibele rooster, samengesteld op basis van zijn vrije tijd en werk taken. Het principe waarop onderwijs wordt georganiseerd is “self organised learning environment” en “do it yourself learning”.  De leerervaringen worden gepland op individueel niveau. Door middel van online cursussen en virtual reality technologieën gaat de lerende deelnemen aan communities van informeel leren waar ervaringen vanuit verschillende domeinen worden gedeeld. Volgend het Facebook model, worden er teams samengesteld van lerenden die verschillende en bredere interesses hebben buiten hun reguliere onderwijsprogramma.  Het leerproces wordt ondersteund door community feedback in de vorm van peer reviews. De lerende krijgt inzicht in zijn eigen leer- en ontwikkel proces en dat van de andere leden in zijn groep, Dit vergroot zijn “leren leren” vaardigheden. Vrijheid, flexibiliteit, persoonlijke interesse en motivatie zijn de pijlers die dit Facebook model onderwijs ondersteunen.

Leeromgeving: leren gebeurt overal en altijd. Het is leren van elkaar door middel van technologie: live stream, combinatie van technologie en objecten, zoals augmented realitity etc. Doordat er geen formele kaders zijn gesteld door de overheid of andere instanties, mag de lerende bepalen wat hij wil leren, hoe hij wil leren en wanneer. In dit scenario is de docent een medelerende: vaak is hij een onderzoeker of maakt deel van bedrijfsleven in zijn rol als manager of adviseur. Samen met de lerende construeert de docent nieuwe kennis en concepten en draagt bij aan de ontwikkeling van de maatschappij. De lerende wordt gemotiveerd om te leren door de maatschappelijke ontwikkelingen: hij wil erbij horen, de technologie is deel van zijn leven geworden en hij zet de technologie in voor eigen ontwikkeling en delen van informatie en creëren van kennis. Hij is intrinsiek gemotiveerd, als ware een co-creator van de maatschappij waarin hij leeft. Er zijn geen formele toetsen of diploma’s. Door het feit dat de leerling deelneemt aan verschillende projecten, communities, leerkringen, kan hij het overzicht van zijn kennisvaardigheden en advanced skills vaardigheden bijhouden met de app Leren 2030. Indien de lerende al een baan heeft, oftewel is hij hun baan kwijtgeraakt door o.a. robotisering, is informeel leren de manier om zichzelf bij te scholen voor een nieuw domein of beroep.  De vaardigheden die de lerende opbouwt zijn wisselbaar tussen domeinen/sectoren voor zo veel deze overlappen.

Scenario 4

Informeel leren- absolutisme

Scenario naam: Roaming model

Het is januari 2030 en de Nationale Commissie voor Leren en Diploma Waardering heeft het druk met invoeren van nieuwe regels omtrent curricula in het hoger onderwijs. De  Nationale Commissie is onderdeel van de United Countries for  A Better Future opgesteld om toezicht te houden op de inhoud van curriculum in hbo instellingen in meerdere landen. In dit scenario gaat de lerende naar hoger onderwijs pas nadat hij alle andere voorafgaande onderwijsniveaus met een diploma heeft afgerond. Hij volgt een strak onderwijs curriculum vergelijkbaar in alle landen waar de Commissie toezicht houdt. De studievakken in het programma zijn door de lokale overheid bepaald in samenwerking met de Nationale Commissie. De lerende wordt individueel beoordeeld en moet op eigen kracht de opdrachten maken. Concurrentie tussen de leerlingen is hoog. De intervisie met de mede-lerende is bedoeld als manier om de lerende te profileren en zijn unieke kwaliteiten te benadrukken. Onderdeel van zijn profilering is het ook investeren in kwalificaties en vaardigheden die hij kan verwen in zijn vrije tijd. De lerende kan kennis en vaardigheden ontwikkelen buiten zijn curriculum op de National Open Onderwijs Academie (NOOA). De informele resultaten van deze opleidingen die de lerende doet in zijn vrije tijd worden opgevangen door een big data system. Door middel van big data verzameling wordt er gesignaleerd waar de talenten van een lerende liggen, binnen en buiten zijn vak/onderwijsgebied.

De rol van de docent is voornamelijk de lerende te coachen in zijn leerproces in de informele omgeving. Via een open platform van de NOOA en verzamelen van big data kan de docent-coach signalen opvangen over resultaten die een indicatie geven van de andere talenten van de lerende. Op basis hiervan kan er een signaal gestuurd worden naar de lerende, vervolgd door een gesprek om te bepalen of er behoefte is aan diep learning of eventueel verdere specialisatie.

Onder de monitoring van de coach van het platform van de NOOA, bouwt iedere lerende een online portfolio als gepersonaliseerd kwalificatieprofiel. Dit gepersonaliseerd kwalificatieprofiel is verschillend  in elk van de  landen van de Countries for a Better Future. De lerende beschikt straks dus van extra inzetbaarheid en mobiliteit op de internationale arbeidsmarkt waar de Countries zijn aangesloten.

De landen erkennen elkaars NOOA platform en gepersonaliseerde trajectendiploma’s en certificeringen.  De NOOA Platform wordt op kwaliteit gemonitord door een departement van de Nationale Commissie.

Naast een standaardisering van kennis en vaardigheden bouwt de lerende een gepersonaliseerd portfolio op. Bovendien, is de lerende vrij te bepalen welke vaardigheden hij wil ontwikkelen op de NOOA platform.

Literatuur

Bouwen, G. (2014). De nieuwe school in 2030: Hoe maken wen leren en werken aantrekkelijk?. Brussel, België: Koning Boudewijn Stichting.

OECD. (2008). Vormgevende trends binnen het onderwijs. Geraadpleegd van https://www.oecd.org/edu/ceri/42601394.pdf

Onderwijsraad. (z.j.). Leven lang leren. Geraadpleegd van https://www.onderwijsraad.nl/dossiers/een-leven-lang-leren/item135

Platform Onderwijs 2032. (2016). Ons onderwijs 2032. Eindadvies. Geraadpleegd van http://onsonderwijs2032.nl/

Technische Universiteit Eindhoven. (2014, 01 januari). Leren in Eindhoven 2030:visie en roadmap voor de toekomst van educatie. Geraadpleegd van https://pure.tue.nl/ws/files/3873395/762505.pdf

Vereniging Hogescholen. (2015, mei). HBO 2025: Wendbaar en Weerbaar. Geraadpleegd van http://www.vereniginghogescholen.nl/system/knowledge_base/attachments/files/000/000/008/original/hbo2025WendbaarWeerbaar_Strategische_visie_VerenigingHogescholen.pdf?1438000747

Vereniging hogescholen. (2015). Op weg naar aantrekkelijker deeltijdonderwijs. Geraadpleegd van http://www.vereniginghogescholen.nl/

Westera, W. (2012). The Digital Turn: How The Internet Transforms our Existence. Geraadpleegd van http://www.thedigitalturn.co.uk/